Limits Of Control, The

“Gebruik je fantasie en je vaardigheden, alles is subjectief”.

Met deze woorden opent de opdrachtgever van de hoofdpersoon de nieuwste film van Jim Jarmusch.

Goed advies voor hem, aangezien we te maken hebben met een gangster die in Spanje diamanten van de ene naar de andere plek moet smokkelen, maar de woorden lijken ook direct gericht aan de kijker, want wat er vervolgens gebeurt met het verhaal is voor hem, net als voor ons, een grote uitputtingsslag.

De titel van de film lijkt namelijk meer toepasbaar op het achterliggende idee van “The Limits of Control”: hoe ver kan je de grenzen van je eigen beeldtaal toepassen?

Jarmusch is in zijn films altijd al een minimalist geweest, door op een sobere, maar adequate manier simpelweg het verhaal te vertellen wat hij te vertellen heeft, zonder onnodige omwegen of moeilijk gedoe, vaak voorzien van prachtige verstilde shots, verzorgd door de beste d.o.p’s in de business en een goed gevoel voor passende, coole muziek op de achtergrond die je in een bepaalde sfeer meesleuren.

Het lome tempo van al zijn films dragen eigenlijk alleen maar bij aan die sfeer, en hij heeft dan ook een flink stel indie meesterwerken op zijn naam staan, zoals “Dead Man”, “Down By Law” en “Stranger than Paradise”

Allemaal films die trouwens een stuk toegankelijker zijn dan Limits, omdat het verhaal voor buitenstaanders die nog nooit van Jarmusch gehoord hebben wel bijzonder mager aan moet voelen. “Er gebeurt geen bal, afgezien van een gast die wat rondloopt met een koffer” is zo’n beetje wat er gemiddeld gezegd wordt over deze film, en eigenlijk klopt dat ook gewoon: de man gaat in Spanje van plek naar plek waar hij telkens dezelfde handelingen uitvoert: hij blijft een paar dagen, loopt wat rond, bezoekt de plaatselijke musea (waar hij meestal even blijft staan als hij langs een werk komt wat hem doet denken aan zijn huidige situatie), en zit wat op terrasjes waar hij constant “espresso’s in two seperate cups” bestelt en zijn zakelijke collega’s ontmoet(af en toe gespeeld door een bekende acteur) om vervolgens de transactie via matchende luciferdoosjes te bewerkstelligen. “You don’t speak Spanish”, is de vaste openingszin van deze schimmige, en diverse encounters, die vervolgens de man (en ons) een korte iching-achtige levensbeschouwing geven, vaak met betrekking op films of muziek - die klinken alsof het de gedachtenpinsels van de regisseur zelf zijn - en dat… is het wel zo’n beetje.

Maar Jarmusch zou Jarmusch niet zijn als hij dit niet op een uiterst stijlvolle manier liet zien: De locaties en shots zijn erg mooi in beeld gebracht (dankzij Christopher Doyle) en de introverte, overstuurde gitaarmuziek zorgt ervoor dat je in de film word meegezogen, waardoor je langzaamaan inziet dat het in deze film niet om het verhaal gaat, maar meer om de details, en niet het plot, maar wat de mensen om het plot heen te vertellen hebben, en dat, hoe dieper de hoofdpersoon in de Spaanse uithoeken terecht komt, de speeches van de tussenpersonen steeds broeieriger worden naar het eind toe.

Maar de constante herhaling van acties zorgen ervoor dat de film op veel momenten ook op je lachspieren werkt: Je weet op een gegeven moment gewoon wat er gezegd gaat worden als de volgende persoon het dialoog opent.

The Limits of control is dus uiteindelijk een film geworden die fans van Jarmusch heel blij maken, en waar anderen gillend weglopen: hij heeft een clichébeeld (Mysterieuze man in pak loopt met koffer van locatie naar locatie) uitgewerkt tot een film zoals alleen hij kan maken, waar hij zelf zijn eigen beeldtaal tot de limits van zijn control heeft toegepast.